Co to jest psychoterapia?

Bardzo trudno w sposób przystępny, a jednocześnie krótki i wyczerpujący zarazem, przybliżyć to pojęcie.

Jest to na pewno oddziaływanie lecznicze, wśród wielu innych, jak leczenie farmakologiczne, chirurgiczne, radiologiczne, czy inne. Jego specyfiką jest to, że posługuje się wyłącznie środkami psychologicznymi. Podstawowym "narzędziem" psychoterapii jest słowo. Oprócz tego instrumentu psychoterapeuta posługuje się też: mimiką, gestem, tonacją głosu, czasem delikatnym dotykiem, milczeniem, atmosferą stwarzającą poczucie bezpieczeństwa itp.

Człowiek jest jednością psychofizyczną. To ma swoje konsekwencje. Wszystko co dzieje się w sferze psychicznej, zwłaszcza jeżeli jest trudne i trwa długo, znajduje też rychło swoje odbicie w organizmie biologicznym człowieka. Podobnie jest zresztą na odwrót. Zadaniem psychoterapii jest dotrzeć do tych psychicznych źródeł, które leżą u podłoża zgłaszanych dolegliwości.

Jak się okazuje, nie jest to zadanie, ani łatwe, ani krótkotrwałe. I takim zadaniem jest właśnie psychoterapia.

Pacjent zgłaszający się do lekarza z dolegliwościami serca, czy żołądka, nawet nie zdaje sobie sprawy, że istotne źródło tych dolegliwości może tkwić w jego psychice. Często uświadamia mu to dopiero lekarz, który nie znajdując uzasadnionej przyczyny biologicznej tych zaburzeń, stawia ogólną diagnozę - nerwica. I tu zaczyna się teren psychoterapii. Zdarza się, że efektem wczorajszej awantury jest dzisiejszy ból głowy, żołądka, czy serca. Tu względnie łatwo można powiązać bolesny skutek z emocjonalną przyczyną. Nie zawsze jednak te związki są tak czytelne. Czasem wydają się bardzo odległe, wręcz niemożliwe. A jednak są. Zadaniem psychoterapii jest właśnie znaleźć te związki i próbować dotrzeć do prawdziwej przyczyny tego co boli. Mechanizm łączący psychiczną przyczynę z somatycznym skutkiem bywa czasem bardzo skomplikowany. Jednym z takich mechanizmów są różne formy ucieczki. Człowiek przed problemem ucieka czasem w pracę, niekiedy w alkohol, a jeszcze innym razem w chorobę.

Uświadomić sobie przy pomocy psychoterapeuty, że prawdziwa przyczyna dolegliwości leży w problemie, od którego chciałem uciec, nie jest zadaniem łatwym. Jeszcze trudniej jest jednak - uświadomiwszy sobie ten fakt - spróbować, również przy pomocy psychoterapeuty, ten problem dojrzale rozwiązać.

Wszystko to jest psychoterapia.

Na koniec chciałbym jeszcze dodać, że zadaniem psychoterapeuty jest przede wszystkim być przewodnikiem i źródłem wsparcia w tej trudnej drodze.

Psychoterapeuta nie jest tym, który podejmuje decyzje za swojego pacjenta. Nie pisze też dla niego scenariusza na dalsze życie. Wyborów dokonuje sam pacjent. On też podejmuje najważniejsze decyzje, bo to jest jego życie i on jest za nie odpowiedzialny.