Czy warto się szczepić przeciw grypie?

Epidemie grypy występują niemal każdego roku w miesiącach zimowych. Wirusy grypy mogą wywoływać światowe epidemie, zwane pandemiami, podczas których liczba zgonów oraz częstość powikłań pogrypowych znacznie rośnie. Na grypę chorują ludzie w każdym wieku. Zapadalność jest największa wśród dzieci, ale zgony i ciężkie powikłania występują głównie u osób po 65 roku życia oraz wśród chorych na niektóre choroby przewlekłe, zaliczanych do grupy dużego ryzyka.

W czasie bezpośredniego kontaktu z osobą zarażoną wirus jest przenoszony przez wdychanie mikroskopijnych kropelek wydzielin         z dróg oddechowych (mówi się, że do zakażenia dochodzi drogą kropelkową). Źródłem infekcji jest chory człowiek. Do zakażenia dochodzi podczas kaszlu lub kichania, rzadziej  w czasie bezpośredniego kontaktu, np. pocałunku i rzadko drogą kontaktów pośrednich np. przez używanie wspólnych przedmiotów. Najwyższą zakaźność wykazuje chory w objawowym okresie infekcji.

Szczepienia są podstawową metodą zapobiegania zachorowaniom na grypę oraz ciężkim powikłaniom tej choroby.

Zgodnie z wymogami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) stwierdza się celowość corocznych szczepień osób z tzw. grup wysokiego ryzyka. Należą do nich osoby powyżej 65 roku życia, dorośli i dzieci z chorobami przewlekłymi, szczególnie układu oddechowego, krążenia, chorobami nerek, osoby z uszkodzonym lub osłabionym układem odpornościowym, włączając do tej grupy osoby z AIDS        i w trakcie leczenia, pacjenci z nowotworami, chorzy na cukrzycę, astmę. Ze wskazań epidemiologicznych zaleca się szczepienia osobom mającym w pracy styczność z innymi ludźmi np. w domach dla przewlekle chorych, domach pomocy społecznej, żłobkach, przedszkolach, pracownikom służby zdrowia, handlu, komunikacji, osobom narażonym na duże zmiany temperatury ze względu na wykonywany zawód, np. budowlani, wojsko, policja.

W wielu badaniach zarówno na świecie, jak       i w Polsce wykazano korzyści ekonomiczne wynikające ze szczepienia zdrowych pracowników. Wyraźny spadek absencji chorobowej i związanych z nią kosztów kilkunastokrotnie przewyższa koszt szczepienia.

Bezwzględnym przeciwwskazaniem do stosowania szczepionki przeciwgrypowej jest wystąpienie w przeszłości reakcji alergicznej            w odpowiedzi na wcześniej podaną szczepionkę, białko jaja kurzego, czy niektóre środki farmakologiczne. Reakcja nadwrażliwości objawia się wystąpieniem pokrzywki, obrzękiem jamy nosowo - gardłowej, czy też niewydolnością oddechową. Osoby, u których wystąpiły te dwie formy reakcji alergicznej, powinny pilnie skontaktować się z lekarzem, a czasem nawet poddać się obserwacji szpitalnej. Zachorowanie wcześniejsze na zespół Guillaina i Barrégo stanowi również przeciwwskazanie do szczepienia (jest to rzadka choroba, polegająca na wystąpieniu ostrej polineuropatii - osłabienia mięśniowego i zaburzeń czucia w dystalnych częściach kończyn; śmiertelność ok. 6%).

Ostre choroby przebiegające z wysoką gorączką stanowią wskazanie do opóźnienia szczepienia do czasu ustąpienia objawów, natomiast lekkie zachorowania z niewysoką gorączką lub bez niej nie są przeciwwskazaniem do szczepienia przeciw grypie.

Lekarz informując pacjenta o niepożądanych skutkach i reakcjach poszczepiennych powinien podkreślić, że:

· inaktywowana szczepionka zawiera niezakaźne wirusy, które nie mogą wywołać grypy;

· jeżeli po szczepieniu wystąpią objawy ze strony układu oddechowego, jest to zbieg okoliczności, a nie niepożądany skutek szczepienia.

Szczepionka może wywoływać u niektórych (20-40 %) odczyny miejscowe - ból, zaczerwienie i stwardnienie w miejscu podania oraz ogólne - krótkotrwałą gorączkę, bóle mięśni      i osłabienie. Objawy występują w ciągu 48 godzin od podania szczepionki. Podnoszono również w literaturze wzrost częstości zachorowań na zespół Guillaina i Barrégo, lecz nie ma tu pewnych dowodów statystycznych, a powikłanie to dotyczyło starszych typów szczepionki dziś już nie używanych.

Podsumowując stwierdzam, iż szczepionka przeciw grypie jest stosunkowo dobrze tolerowana i zapobiega (w ok. 40-90 %) zachorowaniom na tą chorobę. Z doświadczeń osobistych wynika również mniejsza zapadalność na tzw. przeziębienia, krótszy czas ich trwania i łagodniejszy przebieg. Związane jest to prawdopodobnie ze stymulacją układu odpornościowego po szczepienie przeciw grypie.